Acht vragen over urineverlies

Heel wat vrouwen hebben last van ongewild urineverlies en plakken standaard een inlegkruisje in de onderbroek. Jammer, want in de meeste gevallen is er zeker iets aan te doen. Ook mannen en vrouwen die kinderloos zijn, kunnen last krijgen van incontinentie.

 

1. Is urineverlies niet gewoon normaal?

 

Een derde tot de helft van alle vrouwen heeft last van incontinentie. Dat precieze cijfers ontbreken, heeft te maken met het taboe dat erop rust. Het staat vast dat het om een groot aantal vrouwen gaat. Vooral bij jonge vrouwen blijft het probleem onzichtbaar – behalve op kinderfeestjes of in de speeltuin. Daar zie je heel wat moeders die niet op de trampoline of in het springkasteel durven. Dat komt door de angst voor ongewild urineverlies.

Bij de iets oudere generatie is de kwaal juist weer té genormaliseerd, met dank aan de incontinentie-industrie. Je hoeft de tv maar aan te zetten en er komt reclame voorbij waarin lachende, dansende vrouwen doen alsof ‘lekjes’ bij het vrouw-zijn horen. Maar niet getreurd: dankzij incontinentieverband of -broekjes van merk X of Y kun je lachen, tillen en springen zoals daarvoor. Maar dat is een verkeerde boodschap. Of je nu dertig, zestig of negentig jaar bent, urineverlies is nooit normaal!

2. Dan maar een inlegkruisje?

Schaamte of marketing, het resultaat is hetzelfde: vrouwen proberen ermee te leven, vaak vergezeld door een inlegkruisje of verbandje, want ‘het hoort erbij’. Niet dus. Wat er wél bij zou moeten horen, is kinesitherapie voor je bekkenbodemspieren.

Door die bekkenbodemspieren te versterken en optimaal te leren gebruiken, voorkom of verhelp je incontinentie. Natuurlijk is het lastig om een spier te trainen die je niet ziet. Onderzoek wijst dan ook uit dat een op de drie vrouwen niet weet hoe ze haar bekkenbodem kan op- of ontspannen. Een bekkenbodemtherapeut leert je de juiste oefeningen, biedt een luisterend oor voor problemen en geeft advies. Tot zeventig procent van de patiënten met druppelverlies bij inspanning is geholpen met bekkenbodemtherapie. Vaak is één sessie al genoeg.

3. Kun je goed plassen?

De bekkenbodem is de zwakste schakel van de buik. Telkens als je daar druk krijgt, zal die spier alle klappen opvangen. Daarom is het belangrijk dat je uitademt wanneer je iets zwaars optilt, zodat de druk van het gewicht van beneden naar boven verplaatst.

Een nog belangrijkere bekkenbodemles: op de juiste manier plassen. “Heel wat vrouwen plassen verkeerd. Om het sneller te laten lopen, zetten ze druk op hun buik. Daardoor spannen ze de bekkenbodem aan, terwijl die juist ontspannen moet zijn tijdens het plassen. Vaak is die gewoonte er door de jaren heen ingesleten, waardoor vrouwen niet meer doorhebben dat ze extra druk zetten in de buik. Een handige tip: fluit tijdens het plassen. Dat geeft ook buikdruk, maar zonder dat de bekkenbodem samentrekt.”

4. Wat veroorzaakt ongewild urineverlies?

Er zijn veel oorzaken, maar twee daarvan komen het meest voor: stress- of inspanningsincontinentie en aandrangincontinentie.

• Stressincontinentie heeft niets met psychische stress te maken, wel met de druk op de buikholte en de blaas die ontstaat bij activiteiten zoals springen, lopen, hoesten, hard lachen en niezen. Normaal zijn de bekkenbodemspieren sterk genoeg om die impact te weerstaan. Maar door diverse factoren – zoals zwangerschap en bevalling wordt het incasseringsvermogen minder. Dat effect treedt niet altijd meteen op na de bevalling. Zelfs tien jaar later kan een bevallingstrauma nog incontinentie veroorzaken.

• Bij aandrangincontinentie is er sprake van een overactieve blaas. De blaasspieren trekken dan onverwacht samen, waardoor je een onbedwingbare aandrang voelt om te plassen. De oorzaak is nog onbekend, wel staat vast dat leeftijd een factor is. Vermoedelijk liggen de bloedvaatjes in de blaas aan de basis van het probleem. Bij het verouderen raakt een deel daarvan wellicht verstopt, waardoor er zuurstoftekort in de blaas ontstaat en bepaalde delen minder goed gaan functioneren. De blaas geeft dan te snel en te vaak aan dat ze vol zit. Meer dan tien keer per dag aandrang voelen is het duidelijkste alarmsignaal.”

5. Wordt het erger met de jaren?

Dat een zwangerschap en vaginale bevalling een aanslag vormen op je bekkenbodemspieren, is logisch. Het is de meest voorkomende oorzaak van klachten, maar niet de enige reden waarom een derde tot de helft van de vrouwen te maken krijgt met ongewild urineverlies.

Ook vrouwen die kinderloos zijn, kunnen last krijgen van incontinentie. Factoren die naast een zwangerschap en bevalling de kans op problemen vergroten zijn chronische constipatie, veelvuldig hoesten ten gevolge van roken, overgewicht en lichamelijk zwaar werk. Al die zaken zetten de bekkenbodem extra onder druk, met verzwakking tot gevolg. Meestal is het de optelsom van factoren die op termijn tot problemen leidt.

Een opvallende bevinding: hoe langer het ongewenste urineverlies blijft bestaan, hoe groter de lekkage wordt. Als stressincontinentie onbehandeld blijft, zal dat tot veranderingen in de blaas leiden. Daardoor ontstaat een mengvorm van inspannings- en aandrang incontinentie. Je zult dan urine verliezen bij inspanning en je plas minder goed kunnen ophouden.

Ouder worden versterkt dat effect. Het weefsel dat de blaas ondersteunt verslapt, waardoor de plasbuis minder goed op zijn plaats blijft zitten. Bovendien wordt het slijmvlies van de plasbuis dunner en minder stevig als gevolg van de menopauze. Die veranderingen zorgen ervoor dat de plasbuis minder goed dichtgedrukt kan worden bij druk en er sneller urine ontsnapt.

6. Is urineverlies alleen een probleem bij vrouwen?

Ongewild urineverlies wordt vaak gezien als een typische (oude)vrouwenkwaal, maar ook mannen kunnen er last van hebben.

We weten dat een overactieve blaas even vaak voorkomt bij mannen als bij vrouwen. De manier waarop dat zich uit, verschilt wel. We zien vaak dat mannen met incontinentie evenveel aandrang voelen om te plassen, maar het beter kunnen ophouden dankzij hun prostaat. Inspanningsgebonden urineverlies komt juist alleen voor bij mannen met een zenuwziekte of die een operatie aan de prostaat ondergingen door kanker. Doordat het aantal prostaatkankerdiagnoses groeit, stijgt ook het aantal mannen dat met stressincontinentie te maken krijgt.

Nog zo’n eyeopener: volgens Spaans onderzoek zou een op de drie topsporters last hebben van ongewild urineverlies. Dat is 15 procent van de mannelijke sporters en 45 procent van de vrouwelijke die meededen aan het onderzoek. Het probleem komt vaker voor bij sporten waarbij meer gesprongen, gesprint, gewend en gekeerd wordt, zoals bij turnen, volleybal en basketbal.

7. En hoe zit het met ontlasting?

De urinewegen en het laatste stuk van de darm hebben dezelfde bezenuwing en maken gebruik van hetzelfde platform om naar buiten te komen: de bekkenbodem. Dat verklaart waarom incontinentie en stoelgangverlies vaak samen voorkomen.

De impact op het leven van de patiënt is enorm. Het komt voor dat mensen alle sociale activiteiten en intimiteit uit hun leven gebannen hebben door hun probleem.

8. Bestaat er een middel tegen ongewild urineverlies?

De oude Chinese geneeskunde had al een oplossing voor een kwaal die zij ‘zwakke nierenergie’ noemden: enkel-acupunctuur. Uroloog De Wachter: “Het klinkt gek, maar het is wel degelijk medisch onderbouwd. De enkelzenuw mondt uit in het ruggenmerg en komt zo dicht bij de blaaszenuwen terecht. PTNS, een vorm van neurostimulatie waarbij de onderbeenzenuw gestimuleerd wordt met kleine elektrische prikkelingen, is op dat inzicht gebaseerd. De behandeling wordt ingezet bij aandrangincontinentie. Helaas blijkt maar een op de vijf patiënten er baat bij te hebben, waardoor het geen wondermiddel mag heten.”

Bron