Wat is de bekkenbodem en wat doet deze?
Iedereen heeft een bekkenbodem (zie onderstaande illustratie; links de vrouw en rechts de man). Net als elke spier(groep) in ons lichaam heeft ook de bekkenbodem verschillende functies. Enerzijds biedt ze steun aan de bekkenorganen (blaas, prostaat, darmen, baarmoeder). Zonder deze ondersteuning zouden deze organen door de werking van de zwaartekracht naar beneden kunnen vallen. Daarnaast helpt de bekkenbodem met het afsluiten van de plasbuis en anus, zodat je urine en ontlasting op kunt houden. Wanneer je juist wilt plassen of poepen, moet je de bekkenbodem bewust kunnen ontspannen.
De bekkenbodem staat ook in relatie tot het seksueel functioneren. Indien je opgewonden bent, helpt de bekkenbodem bij het behouden van de extra doorbloeding in het genitaal gebied. Bij vrouwen is penetratie pas mogelijk bij goede ontspanning. Daarnaast spant de bekkenbodem reflexmatig aan tijdens het orgasme. Om al deze functies goed te kunnen uitvoeren, is het belangrijk dat de bekkenbodemspier optimaal functioneert. Dit wil zeggen dat je in staat bent om de spier op de juiste momenten krachtig aan te spannen, maar dat je hem ook op de juiste momenten volledig kan ontspannen.
Wat als de bekkenbodem niet goed functioneert?
In grove lijnen kunnen we het disfunctioneren van de bekkenbodem onderverdelen in drie categorieën. Een te gespannen of overactieve bekkenbodem (strak), een te zwakke bekkenbodem (te weinig in
staat tot aanspannen) en een niet-functionerende bekkenbodem (zo gespannen of zwak dat hij niets meer doet). Deze situaties kunnen alleen of samen voorkomen. In de praktijk zien we regelmatig
seksuele problemen op basis van een overactieve bekkenbodem. Traumatische gebeurtenissen en stress kunnen een overactieve bekkenbodem veroorzaken. Ook het verkeerd gebruik van de bekkenbodem,
zoals continu (on)bewust aanspannen (samen met de buik), of trainen zonder ontspanning, kunnen hiertoe leiden.
Door deze hoge spierspanning kunnen pijn, een slechte doorbloeding en pijnpunten, ook wel trigger points genoemd, ontstaan.
Trigger points zijn pijnlijke, strakke strengen in een spier, die veroorzaakt worden door langdurige verminderde doorbloeding. Trigger points in de bekkenbodem kunnen op hun beurt pijn veroorzaken in het gehele bekken-buik- en bilgebied. Op Bedmanieren.nl verscheen al eerder een artikel over pijn bij het vrijen. Pijn zorgt ervoor dat je in een vicieuze cirkel belandt van pijn, spanning, nog meer pijn en nog meer spanning (zie onderstaande afbeelding van de “pijncirkel”).
Gevolgen bij de vrouw
Bij de vrouw leidt de overactieve bekkenbodem tot moeizame en soms zelfs onmogelijke penetratie. Daarnaast zorgt de pijn, angst voor pijn en de slechte doorbloeding vaak voor verminderde en/of
vertraagde opwinding. De slechte doorbloeding kan ook VVS veroorzaken met vaginale huidproblemen zoals een schrale huid, jeuk, branderigheid en zelfs schimmelinfecties. Dit alles leidt
uiteindelijk vaak tot (nog) minder zin in vrijen.
Deze klachten kunnen voorkomen in elke leeftijdsfase (vanaf het eerste seksuele contact tot na een bevalling of na de menopauze).
Gevolgen bij de man
Ook bij de man kan de overactieve bekkenbodem voor problemen bij seks zorgen. Dit kan zich uiten in erectiestoornissen (een erectie die niet hard genoeg wordt of niet lang genoeg aanhoudt om te kunnen penetreren), orgasmestoornissen (te snel, te traag of niet kunnen klaarkomen) en pijnklachten tijdens of na het klaarkomen.
Een vloek of een zegen?
Hoe strakker, hoe beter, geldt dus absoluut niet voor de bekkenbodem! Een zegen is een bekkenbodemspier die optimaal functioneert. Voor hulp kun je terecht bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut (met aantekening in de seksuologie), die gespecialiseerd is in het onderzoeken van de bekkenbodem, het aanleren van correct bekkenbodemgebruik, en het trainen en leren ontspannen waar nodig.