Een typische patiënt; een geslaagde zakenman, eind dertig, getrouwd, twee kinderen, had eigenlijk alles voor elkaar. Behalve „In een gezonde toestand werkt de bekkenbodem automatisch, klachten ontstaan pas bij een te zwakke of strakke (overactieve) bekkenbodemspier. ”
Dat vrouwen wel eens last hebben van hun bekkenbodem is bekend – vooral zwangere vrouwen kunnen pijn hebben en na hun bevalling moeilijk hun plas ophouden. Dat ook mannen er problemen mee kunnen hebben, is minder bekend. Ze kunnen last hebben van erectie- en orgasmeproblemen, urineverlies en obstipatie, pijn tijdens de seks of pijn in rug, bekken en liezen.zijn overactieve bekkenbodem dan. Hij had er erectieproblemen door, en kon zijn urine moeilijk ophouden...
„Het zijn mannen die in de prestatiehoek zitten, een iets hogere spierspanning hebben en eigenlijk niet weten hoe ze met hun stress moeten omgaan. Die spanning kan behalve in de schouders en nek ook in het bekkenbodemgebied gaan zitten.”
De bekkenbodem is het ‘hangmatje’ van bindweefsel en spieren onderaan de romp, tussen het schaambeen en stuitje. De spieren hebben als functie het bekken te stabiliseren, helpen bij het urineren en ontlasten en zorgen dat het mogelijk is om orgasmes te krijgen. De bekkenbodem houdt letterlijk de organen tegen.
Hoeveel mannen met een overactieve bekkenbodem rondlopen, is niet exact bekend. In een Amerikaans onderzoek uit 2010 schrijven twee urologen verbonden aan het Glickman Urological and Kidney Institute dat naar schatting 7 procent van de mannen onbewust kampt met een verhoogde bekkenbodemspanning. In het onderzoek werd een groep mannen met chronische bekkenpijn onder de loep genomen; bij de helft van de 384 mannen met pijn uit zeven verschillende klinieken werd een overactiviteit in de bekkenbodemspier gemeten. In de controlegroep van 121 mannen – zonder klachten – werd toch bij 7 procent een verhoogde spanning gemeten.
Het is een taboe
Veel mannen wachten te lang voordat ze naar een dokter gaan. Waarom? „Het is gewoon een taboe.” Maar het lange wachten maakt de situatie alleen maar slechter. „Er ontstaat een vicieuze cirkel. Bij stress spannen mannen de bekkenbodemspier aan, en bij het aanspannen van de spier ontstaat stress. Deze cirkel doorbreken duurt meestal wel even.”
De mannen die met een overactieve bekkenbodem bij haar komen, zijn tussen de 20 en 70 jaar, dat verschilt niet van vrouwen. De oorzaken zijn divers. Sommige mannen krijgen klachten omdat ze te veel of te weinig water drinken – de prostaat verhardt waardoor de coördinatie tussen blaas en bekkenbodem verslechtert en de bekkenbodem zich vervolgens niet meer kan ontspannen. Maar ook een geïrriteerde urinebuis kan voor een gespannen bekkenbodem zorgen. Dat kunnen mannen krijgen van te veel masturberen en verkeerd plassen kan eveneens de boosdoener zijn. Sommigen hebben als klein jongetje niet geleerd om goed uit te plassen. Andere oorzaak: mannen spannen constant de billen aan. Of sporten op te hoog niveau, waardoor er te veel spierspanning op staat.
En een belangrijke oorzaak is dus ook stress. Ze noemen de bekkenbodem ook wel „de spiegel van de ziel,”. „Als je emoties in de war zijn, dan reageert je ademhaling, en de bekkenbodem dus ook.”
De meeste mannen zijn zich niet bewust van de bekkenbodem en de spieren daar. „Daarom is zelf oplossen ook lastig: je kunt bijvoorbeeld wel op yoga gaan om je lichaam meer te ontspannen, maar iemand moet je eerst bewust maken van die bekkenbodem.” Een bekkenbodemfysiotherapeut kan met een rectaal onderzoek meten hoe hoog de spanning van de spier is, om vervolgens de man in kwestie te leren voelen wanneer hij die precies aan- en ontspant.
Het is belangrijk dat mannen zich bewust worden van hun ademhaling. „En ze moeten stoppen met eenzijdig bewegen: ze zitten de hele dag op kantoor, op het puntje van hun stoel, en gaan vervolgens heel hard staan trainen in de sportschool. Niet bevorderlijk voor een ontspannen bekkenbodem.”