Wat is de bekkenbodem?
De bekkenbodem bestaat uit stevig bindweefsel en verschillende lagen spieren. Het hangt als een soort ‘hangmatje’ onder je bekken en heeft openingen voor je plasbuis, vagina en anus. De bekkenbodem heeft heel wat functies. Zo ondersteunt het onder andere buikorganen zoals de blaas en baarmoeder en zorgt het voor stabiliteit in je bekken. Daarnaast is de bekkenbodem – en dan vooral de bekkenbodemspieren – essentieel bij het poepen en plassen, maar vooral ook bij het ophouden daarvan. Ook heeft het invloed bij het vrijen.
Te slappe bekkenbodemspieren
Je bekkenbodemspieren die rondom het bindweefsel daar zitten, zijn altijd wat aangespannen. Ze moeten gespannen zijn om je organen op z’n plek te houden en ze sluiten de darm en plasbuis af. Daarom kun je urine en ontlasting ophouden; bij toiletgebruik is het dus heel belangrijk dat je die bekkenbodemspieren goed kunt ontspannen. Als je deze functie van de spieren kent, verbaast het je waarschijnlijk niet dat te slappe bekkenbodemspieren voor vervelende klachten kunnen zorgen.
Symptomen te slappe bekkenbodemspieren
Als je last hebt van te slappe bekkenbodemspieren, lukt het de spieren daar beneden niet om alle functies uit te voeren. En dat kan zorgen voor vervelende klachten, waaronder de volgende:
- Verzakking, waarbij de blaas, endeldarm en/of baarmoeder niet meer op z’n plek gehouden wordt door de bekkenbodem
- Ongewenst urineverlies; het niet kunnen ophouden van je plas
- Niet kunnen uitplassen, wat kan leiden tot terugkomende blaasontsteking
- Problemen met het ophouden van de ontlasting of juist ernstige verstopping
- Pijn in de onderbuik of laag in de rug
- Minder gevoel bij het vrijen; moeite met het krijgen van een orgasme
Oorzaken en diagnose
Heb je bovenstaande klachten? Dan is het verstandig om een afspraak te maken bij de huisarts. Die kan je – afhankelijk van de symptomen – doorsturen naar een gynaecoloog, maag-darm-leverarts, uroloog of (bekken)fysiotherapeut. Zij kunnen vervolgens onderzoeken of er sprake is van te slappe bekkenbodemspieren, en helpen bij het vinden van de juiste behandeling.
Hoe die behandeling eruit ziet, hangt onder andere af van de oorzaak waardoor je bekkenbodemspieren niet stevig genoeg zijn. Een aantal oorzaken die vaak voorkomen zijn:
- Zwangerschap en bevalling. Onder invloed van hormonen is het bindweefsel slapper én de druk op de bekkenbodem is aanzienlijk groter tijdens een zwangerschap. Tijdens de bevalling rekken de spieren van de bekkenbodem uit om de geboorte mogelijk te maken. Hierdoor kunnen de spieren, het bindweefsel en het zenuwweefsel van de bekkenbodem beschadigen.
- Je leeftijd. Net als bij veel andere spieren, worden ook je bekkenbodemspieren slapper als je ouder wordt. Dit gebeurt vooral na de overgang, als de invloed van hormonen ook verandert.
- Zwaar lichamelijk werk (zoals tillen, sjouwen, lang staan), overgewicht en veel hoesten of persen kan er ook voor zorgen dat de bekkenbodemspieren verslappen. De druk op de bekkenbodem is bij deze activiteiten namelijk hoger, waardoor de spieren oprekken en dan verslappen.
- Een aangeboren aandoening aan het bindweefsel of de spieren kan ook zorgen voor een zwakke bekkenbodem.
Bekkenbodemspieren trainen
Een eerste stap die genomen wordt bij te slappe bekkenbodemspieren, is meestal het doen van oefeningen om de spieren rondom je bekken beter te leren gebruiken. Afhankelijk van de ernst van de klachten, doe je dit zelf of onder begeleiding van een bekkenfysiotherapeut. Dat is een fysiotherapeut die gespecialiseerd is in het behandelen van dit soort klachten. Afhankelijk van hoe slap de spieren zijn, kun je na ongeveer zes tot acht weken verbetering verwachten.
Een voorbeeld van zo’n oefening is het volgende:
- Span de bekkenbodemspieren 6 tellen strak aan (afknijpen). Zorg dat je rustig, tot diep in de buik, blijft doorademen.
- Probeer tijdens het knijpen nog een paar keer éxtra hard aan te knijpen.
- Ontspan de bekkenbodemspieren 6 tellen.
- Herhaal dit 10 keer per oefensessie.
Te sterke spieren zijn óók niet goed
Maar pas op: als je zelf je te slappe bekkenbodemspieren traint, loopt je ook het risico dat niet goed te doen. Dat kan leiden tot het tegenovergestelde, namelijk te sterk aangespannen bekkenbodemspieren. En net als bij te slappe bekkenbodemspieren, zorgt ook de te sterke variant voor vervelende symptomen. Denk bijvoorbeeld aan een regelmatige aandrang om te plassen, verstopping, terugkerende blaasontstekingen en problemen bij het vrijen. Het is daarom verstandig om je te slappe bekkenbodemspieren te trainen onder begeleiding van een expert, de bekkenfysiotherapeut.